భూగర్భంలో బొగ్గు ముఖ్యంగా రెండు విధాలుగా ఏర్పడుతుంది, దీన్ని వివరించడానికి రెండు సిద్ధాంతాలు ఉన్నాయి.
మొదటిది INSITU THEORY (సిద్ధాంతం)
విస్తారంగా అడవులు దానితో పాటు ఉన్న జీవజాలం ఏదో ఒక కారణం వల్ల (భూకంపం గాని అగ్నిపర్వతం బద్దలవడం గాని) ఒకే సారి వినాశనం అయినప్పుడు ఆ జీవజాలం మొత్తం అది ఉండే ప్రాంతంలోనే నెలకొరుగు తాయి.
ఇలా చనిపోయిన జీవజాలం పైన కొన్ని వాతావరణ మార్పుల వల్ల మట్టి పేరుకు పోతుంది, ఇలా మట్టి పేరుకుపోయి, వాటి పైన ఒత్తిడి పెరిగి(ఇలా ఒత్తిడి పెరగడం, భూమి పొరల్లో అధిక ఉష్ణోగ్రత వల్ల) అవి బొగ్గు గా రూపాంతరం చెందుతాయి.
ఇలా బ్రతికి ఉన్న చోటే(insitu అదేనండి ఇన్ the same site ) నేలకొరిగి బొగ్గు గా రూపాంతరం చెందిన బొగ్గు ఎక్కువగా ఇంగ్లాండ్లో లభ్యమవుతుంది.
రెండవది DRIFT THEORY :
ఒకసారి మనదేశంలో బొగ్గు ఎక్కువగా ఇక్కడ లభ్యమవుతుందో ఆలోచించండి…
మనదేశంలో బొగ్గు ఎక్కువగా నదీ పరివాహక ప్రాంతాల్లోనే లభ్యమవుతుంది.
ఉదాహరణకు కు సింగరేణి బొగ్గు గనులు (గోదావరి నది వెంబడి), ఒడిశాలో మహానది బొగ్గు గనులు (మహానది వెంబడి), జార్ఖండ్లో దామోదర్ నది వెంబడి బొగ్గు గనులు.
ఈ సిద్ధాంతం ప్రకారం నదీ పరివాహక ప్రాంతాల్లో ఉన్న జీవజాలం మరణించిన తర్వాత ఈ నదిలో కొట్టుకుపోతూ ఒడ్డు వెంబడి పేరుకుపోయి వాటిపైన మట్టి పేరుకు పోవడం వల్ల కృంగిపోయి, ఒత్తిడి ఏర్పడి బొగ్గుగా మారుతాయి.
బొగ్గు ఎంత లోతులో లభ్యమైతే అంత నాణ్యంగా ఉంటుంది.
అతి తక్కువ లోతులో లభ్యమయ్యేది
పీట్- దీన్ని ఎక్కువగా గృహాల్లో వంట చేసుకోవడానికి ఉపయోగిస్తారు (ఇంకా ఎక్కడ గృహాల్లో వంట చేసుకోడానికి బొగ్గు వాడుతున్నారో అని అడుగుతారా, అయితే ఒక్కసారి మీరు జార్ఖండ్, బీహార్, బెంగాల్ నీ సందర్శించండి).
పీట్ కంటే ఎక్కువ లోతుల్లో లిగ్నైట్, బిటుమినస్, అంత్రాసైట్ లభ్యమవుతాయి.
కానీ ప్రతి సారి ఇలా లోతు ఎక్కువ వెళ్లేసరికి నాణ్యమైన బొగ్గు దొరుకుతుంది అన్నది ఇది సరైంది కాదు (దీన్ని వేరొక సమాధానం లో రాస్తాను).
బొగ్గు లో ఎంత ఎక్కువ కార్బన్ ఉంటే అంత నాణ్యమైనవిగా చెప్పబడతాయి.
మొదటిది INSITU THEORY (సిద్ధాంతం)
విస్తారంగా అడవులు దానితో పాటు ఉన్న జీవజాలం ఏదో ఒక కారణం వల్ల (భూకంపం గాని అగ్నిపర్వతం బద్దలవడం గాని) ఒకే సారి వినాశనం అయినప్పుడు ఆ జీవజాలం మొత్తం అది ఉండే ప్రాంతంలోనే నెలకొరుగు తాయి.
ఇలా చనిపోయిన జీవజాలం పైన కొన్ని వాతావరణ మార్పుల వల్ల మట్టి పేరుకు పోతుంది, ఇలా మట్టి పేరుకుపోయి, వాటి పైన ఒత్తిడి పెరిగి(ఇలా ఒత్తిడి పెరగడం, భూమి పొరల్లో అధిక ఉష్ణోగ్రత వల్ల) అవి బొగ్గు గా రూపాంతరం చెందుతాయి.
ఇలా బ్రతికి ఉన్న చోటే(insitu అదేనండి ఇన్ the same site ) నేలకొరిగి బొగ్గు గా రూపాంతరం చెందిన బొగ్గు ఎక్కువగా ఇంగ్లాండ్లో లభ్యమవుతుంది.
రెండవది DRIFT THEORY :
ఒకసారి మనదేశంలో బొగ్గు ఎక్కువగా ఇక్కడ లభ్యమవుతుందో ఆలోచించండి…
మనదేశంలో బొగ్గు ఎక్కువగా నదీ పరివాహక ప్రాంతాల్లోనే లభ్యమవుతుంది.
ఉదాహరణకు కు సింగరేణి బొగ్గు గనులు (గోదావరి నది వెంబడి), ఒడిశాలో మహానది బొగ్గు గనులు (మహానది వెంబడి), జార్ఖండ్లో దామోదర్ నది వెంబడి బొగ్గు గనులు.
ఈ సిద్ధాంతం ప్రకారం నదీ పరివాహక ప్రాంతాల్లో ఉన్న జీవజాలం మరణించిన తర్వాత ఈ నదిలో కొట్టుకుపోతూ ఒడ్డు వెంబడి పేరుకుపోయి వాటిపైన మట్టి పేరుకు పోవడం వల్ల కృంగిపోయి, ఒత్తిడి ఏర్పడి బొగ్గుగా మారుతాయి.
బొగ్గు ఎంత లోతులో లభ్యమైతే అంత నాణ్యంగా ఉంటుంది.
అతి తక్కువ లోతులో లభ్యమయ్యేది
పీట్- దీన్ని ఎక్కువగా గృహాల్లో వంట చేసుకోవడానికి ఉపయోగిస్తారు (ఇంకా ఎక్కడ గృహాల్లో వంట చేసుకోడానికి బొగ్గు వాడుతున్నారో అని అడుగుతారా, అయితే ఒక్కసారి మీరు జార్ఖండ్, బీహార్, బెంగాల్ నీ సందర్శించండి).
పీట్ కంటే ఎక్కువ లోతుల్లో లిగ్నైట్, బిటుమినస్, అంత్రాసైట్ లభ్యమవుతాయి.
కానీ ప్రతి సారి ఇలా లోతు ఎక్కువ వెళ్లేసరికి నాణ్యమైన బొగ్గు దొరుకుతుంది అన్నది ఇది సరైంది కాదు (దీన్ని వేరొక సమాధానం లో రాస్తాను).
బొగ్గు లో ఎంత ఎక్కువ కార్బన్ ఉంటే అంత నాణ్యమైనవిగా చెప్పబడతాయి.